Suzanne Compagnon, M.A. M.A. (Marietta Blau Scholarship Awardee, University of Vienna and Sabancı University)

Osmanlı kitap resminde giyinik figürler ve tasvir

Album Arabe 6077, BnF, Paris (Franzıs Milli Kütüphane’nin izinle Compagnon’un çalışmalarından resim)

Doktora projesi, on sekizinci yüzyıla ait iki grup Osmanlı resmine odaklanıyor. Bu resimlerin hepsinde kıyafet tasvirinin önemi açıkça görülmektedir. Bunlar Abdülcelil Çelebi Levni’ye (ö. 1732) veya Abdullah Buhari’ye (1726-1745 yılları arasında aktif) atfedilen tek yaprak resimlerdir. Tez, tek yapraklı resimlerin ve onları içeren albümlerin tarihini çizmek için kodikolojiyi kullanmaktadır. Külliyatın kodikolojik incelemesi, Levni ve Buhari’ye atfedilen tek yaprak resimlerdeki tasvir tartışmasının temelini oluşturmaktadır. Bu eserler hakkındaki yaygın görüş, on sekizinci yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda gerçekleştiğine inanılan “Batılılaşma” sürecini yansıttıkları yönündedir. “Batılılaşma” kavramı araştırmalarda nadiren tam olarak tanımlanır, ancak bu resimlerle bağlantılı olarak kullanıldığında, Avrupa sanatına ve Avrupa illüzyonist tasvir tekniklerine duyulan ilgi olarak anlaşılabilir. Dolayısıyla, mevcut çalışmalar, bu dönemde Osmanlı nakkaşlarının bilinçli olarak “gölgeleme”, “perspektif” ve daha büyük bir “gerçekçilik” benimsediklerini iddia eder ve bunların hepsinin “Batılı” sanatsal özellikler olarak çerçevelendirirler. Ancak, resimlere bakıldığında, bu sanat tarihi terimlerinin farklı sanatsal olgulara uygulandığı açıkça görülmektedir. Bu belirsizliğinin yanı sıra, “Batılılaşma” çerçevesi Avrupalı olan her şeye orantısız bir ağırlık vermekte ve Levni ve Buhari’ye atfedilen eserleri anlamak için İslam dünyasının diğer bölgelerinden gelen tasvirlerin önemini tartışmamaktadır. Doktora projesi, Osmanlı kitap resminde tasvirin kapsamlı bir teorik tartışmasının yanı sıra, bu alanda bir resim teması olarak giysinin ilk eleştirel çalışmasını sunuyor.