Chloe Bordewich (Center for Middle Eastern Studies – Harvard University)
Kuşku İmparatorluğu: Osmanlı-Arap Dünyasında İstihbarat, Güç ve Toplumsal Güven, 1865-1930

Chloe Bordewich’in araştırması 19. yüzyılın son çeyreği ile 20. yüzyılın ilk çeyreği arasında Osmanlı-Arap dünyasındaki gizlilik, denetim ve kitle siyasetinin kesişme noktalarını incelemektedir. Bu dönemde yıkıcı faaliyetlerin merkezi haline gelen Kahire ve İstanbul arasındaki bağlantıların ele alındığı bu proje imparatorluk başkenti ve başına buyruk Mısır hıdivliği arasındaki ilişkilerin tarihine yeni bir boyut kazandırmayı amaçlıyor. Ele alınan dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nun her yanından çeşitli muhalif gruplar Kahire’de toplanmakta ve Arap siyasi hareketleri İstanbul’da yeşermekteydi. Bu şehirlerde kitle siyasetinin gelişmesi devlet gizliliğin artmasına yol açmış ve böylece bilginin denetim altında tutulmasına yönelik yeni bir gereksinim doğmuştur. Özellikle, yeni bir kategori olan “siyasi suçların” hukuk literatürüne girmesi daha geniş ve derin muhbir şebekelerinin kurulmasını beraberinde getirmiştir. Bu araştırma, baskıcı kurumların teşkilatlanması ve uygulamalarını belgeler üzerinden incelemesinin yanı sıra, bu uygulamaların toplumsal haleti ruhiyede nasıl yer edindiğini sorgulamaktadır. Örneğin, bu bağlamda insanların özel yaşamları, sosyal ilişkileri ve devlet ile tebaa arasındaki ilişki hakkındaki düşüncelerinde ne gibi etkileri olmuştur? Bu sorulara yanıt bulmak için, kişisel kaynaklar imparatorluk tarihi bağlamında incelenmekte, böylece genel ve özel mahremiyet arasındaki belirsiz sınır irdelenmektedir. Araştırma siyasi davaların kayıtları, sansür dosyaları ve muhbir raporlarına ek olarak, Osmanlı Arap toplumu mensuplarının I. Dünya Savaşı öncesinde, sırasında ve sonrasında yazdıkları hatıralar, günlükler ve mektuplardan yararlanacaktır. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki durumu o dönemki küresel bilgi paniği bağlamında ele alan proje, bu ortak tarihin son yıllarında toplumsal güvenin tesisi ve bozulması süreçlerine ışık tutmayı hedeflemektedir.