januar, 2020
Details
Tıbbın Epistemik Serüveni: Bir Biyopolitik Fenomenoloji Denemesi (Özen B. Demir): Tıbbın, bütün “insancıl” ve inter-disipliner vurgulara inat, bir tür kendiliğinden ideoloji şeklinde varlığını sürdüren fizikalizmi, mekanik ve şabloncu paradigması esasında bir tür “ucube fabrikası” olarak çalışır. Tıbbın hegemonik bilim rejimi bünyesindeki tevellüdü modernite öncesine, antikiteye dek uzatılabilir. Bu koordinattaki elzem kavram ise “isonomia”dır. İsonomia ideali, bir bakıma fizyokratik bir rejim olarak, homeostatik [denge kurucu] şiddeti zorunlu kılar ve onu meşruiyet zeminine taşıyarak “ihlâl”in edimselliğini bertaraf eder. Homeostatik manevralar, Hippokrates tıbbında evvelâ “rejim”in optimize edilmesi aracılığıyla sağlanıyordu; rejim, Foucaultcu bir okumayla, yapısal şiddetin devreye girdiği uzama tekabül ediyordu. Günümüzde ise yeni suretlerde, sımsıkı kamufle edilmiş rafine yordamlarla hükmünü icra eder. “Terapi” söyleminin isonomist ve işlevselci muğlâklığında yaşayıp gider. Bir dispozitif olarak işleme sokulur ve o arada piyasa dinamikleriyle de iç içe girer. Dahası, aynı kavramın, günümüze uzanan bir tür epistemolojik sürekliliği barındırdığı da vâkidir. Bu da kendisini baştanbaşa bir risk [yönetimi] anlatısıyla çerçevelenmiş çağdaş somatik ve kronik-dejeneratif hastalıklara ilişkin medikal dağarda açığa vurmaktadır. Yapılması gereken, söz konusu riskli öznelliklerin “biyopolitik fenomenolojisi”ne soyunmaktır.
Dr. Özen B. Demir Semsûr [Adıyaman] doğumlu. İlköğrenimini TED Ankara Koleji’nde, ortaöğrenimini Ankara Gazi Anadolu Lisesi’nde, yükseköğrenimini Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamladı. Muhtelif metinleri Kaos GL, Birikim, Kampfplatz, Doğu Batı, Demokratik Modernite, Mesele, Gaia, Ayrıntı Dergi, Alternatif Eğitim, Notlar, Edebiyatta Üç Nokta, Bilim ve Gelecek, İktisat ve Toplum gibi platformlarda yayınlandı. Dijital ortamda Georges Canguilhem çevirdi. Daha önce neşredilmiş olan Hekim ve Heybesi: Tıp, Bilim, İdeoloji [NotaBene, 2017] ile Beden, Tıp ve Felsefe [Adem Yıldırım ile; NotaBene, 2018] başlıklı iki kitabın yanısıra, geçtiğimiz aylarda yayınlanan Biyopolitika ve Queer: AIDS Krizi, Bağışıklık ve Ötesi’nin [Nika, 2019] yazarıdır.
‘Beni Robot Ameliyat Etsin İstiyorum’: Cerrah, Teknoloji ve Hasta (Gülşah Başkavak): Cerrahın elleri mi yoksa da Vinci robotunun kolları mı? Hastaların ameliyat tercihlerinin de olabileceği 2000’lerden önce düşünülemezdi. Cerrahide yoğun teknoloji kullanımının hastalarca kabul gördüğü ve oldukça talep edildiği gözleminden hareketle, teknolojinin sağlık alanında tüketim kültürünün yaygınlaşmasında rol oynadığı öne sürülebilir. Özellikle, üroloji, genel cerrahi ve kadın hastalıkları ve doğum gibi bazı cerrahi branşlarda hem laparoskopik (kapalı) ameliyat tekniklerinin hem de robotik cerrahinin kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır. Hastalar özellikle robotik cerrahiye büyük ilgi göstermektedirler. Hastaların teknolojiye yaklaşım ve talebinin, hasta-cerrah ilişkisinde hastalar lehine bir güçlenme anlamına gelip gelmediği, cerrahların otorite ve otonomisinde bir zayıflamaya yol açıp açmadığı gibi sorular bu bağlamda öne çıkmaktadır. Bu konuşmadaki amacım, söz konusu dönüşümlerin cerrahide yoğun teknoloji kullanımı ve teknoloji talebine yansımasını ve dolayısıyla cerrah-hasta ilişkisinin nasıl etkilediğini, cerrahlık mesleğinin dönüşümüne dair gerçekleştirdiğim niteliksel bir saha araştırmasının bulguları ve uzun saatler süren ameliyathane gözlemleri üzerinden paylaşmaktır.
Dr. Gülşah Başkavak, Orient-Institut Istanbul’da İnsan, Tıp ve Toplum alanında, araştırmacı olarak çalışmaktadır. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Sosyoloji bölümünden doktora derecesini aldı. Tez araştırması sırasında hastane, klinik ve ameliyathanelerde niteliksel ve etnografik araştırmalar gerçekleştirdi. Başkavak’ın akademik ilgi alanları, tıp ve sağlık sosyolojisi, tıp-teknoloji ilişkisi, yeni cerrahi teknolojileri ve hastalar, dijital sağlık, sağlık politikaları, bilim ve teknoloji çalışmaları, meslekler ve profesyoneller, zanaat ve zanaatkarlık konularında odaklanmaktadır.