Dr. Philip Bockholt (Universität Leipzig, Orientalisches Institut, Arabistik und Islamwissenschaft)

Doğu Akdeniz havzasında 1400–1750 arasında Arapça-Farsça-Osmanlıca çeviri süreçleri çerçevesinde İslam içi bilgi transferi: nasihatnameler, tarih yazımı ve Peygamber biyografisi

T.C. Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı, TSMK, Revan Köşkü 1513, Fol. 1a

Philip Bockholt’un nasihatnameler ve tarih yazımına yönelik doçentlik projesi, Arapça-Farsça-Türkçe çeviri ve adaptasyon süreçleri üzerinden doğu Akdeniz havzasında geç 14. yüzyıldan erken 18. yüzyıla kadar İslam içi bilgi transferini ele almaktadır. Bu tasarının merkezini, elyazmaları, maddesel filolojinin (material philology) yöntemleri ve çeviribilimin güncel yaklaşımlarını temel alarak kuşaktan kuşağa geçen tarihsel aktarıma yönelik bir inceleme çerçevesinde çeviri olgularının sosyokültürel açıdan konumlandırılması, başka bir deyişle metinlerin seçimi, imitasyonu, adaptasyonu, aktarımı ve alımlanması sürecindeki koşullar oluşturmaktadır.

Bu noktada kullanılan metodoloji, bir araç olarak elyazmasının metinsel, yan metinsel ve kodikolojik-görsel yönlerinin yanı sıra bilgi transferinin esas aktörü/aktarımcısı olarak söz konusu çevirmenin kişiliğini de kapsamaktadır. Öncelikle Süleymaniye Kütüphanesi veya Topkapı Sarayı’ndaki gibi İstanbul koleksiyonları ve Ankara’daki Millî Kütüphane’de bulunan seçme elyazmaları korpusu doğu Akdeniz havzasındaki aydın ve kitap kültürünün sosyokültürel yapısına ışık tutma imkanını sağlayacak ve çeviri süreçleri bakımından hem 15. yüzyıl Memlûk Devleti’nden hem de 1516/17 sonrası Arap-Osmanlı eyaletleri ve Osmanlı-İran sınır bölgesinden örnekleri mercek altına alarak sadece İstanbul’la sınırlı bakışı genişletecektir. Böylelikle çeşitli kültürel çevrelerin aktörleri ve temaları arasındaki sınır ötesi etkilemişleri ve gerek normların gerekse temsillerin aktarım sürecinde uğradığı değişimleri bölgeleri aşan bir bakış açısıyla gözlemlemek mümkün olacaktır.