Hüseyin Ongan Arslan (Indiana University)

Sünni ve Şii Kimliklerinin Rekonstrüksiyonu: Osmanlı Tarihyazımında İslam Tarihin Kullanımı, 1496-1636

Hüseyin Ongan Arslan’ın projesi, geç 15. yüzyıldan 17. yüzyılın ilk yarısına kadar olan dönemde, erken İslam tarihi özelinde Osmanlı tarihyazımı üzerine odaklanıyor. Özellikle Osmanlı Türkçesi, Farsça ve Arapça yazılmış kronikler üzerinde çalışarak, erken dönemde Osmanlıların, kendi kişisel, komünal, ve imparatorluk ajandalarını gereğince, İslam tarihini nasıl kurguladıkları ve ifade ettiklerini araştırılıyor. Her ne kadar son yıllarda yayımlanmış çalışmalar erken dönem Osmanlı dünyasındaki siyaset, siyasi söylem ve devlet inşası konularındaki önemli değişikliklere ışık tutmuş olsalar da, yönetimin meşrulaştırılma yöntemleri ve nihayetinde Sünni ve Şii kimliklerinin kemikleşmesine neden olan pro-Sünni ve anti-Şia dini ve entelektüel cephelerin kurulum süreçleri hâlâ yoğun araştırmalara muhtaç meseleler olarak kaldı. Bu projede Osmanlı entelektüellerinin İslam anlayışlarını öne çıkararak, onların, yeni gelişen “Şii” söylemle süregiden bir müzakere içinde “Sünni” kimliği nasıl kurguladıklarını, dini söylemlerindeki retoriğin zamanla nasıl evirildiğini ve bunun Kızılbaş tebaasını nasıl etkilediğini tartışılıyor. Bilhassa Osmanlı tarih kroniklerini kullanarak, Osmanlıların erken İslam tarihini nasıl kurguladıklarını, Sünni kimliğini nasıl ifade ettiklerini, Şiileri nasıl tanımladıklarını sorgulayacağı araştırmasının, özellikle karşılaştırmalı dinler tarihi ve erken modern tarih araştırmaları alanlarına katkı sağlayacağını düşünülüyor.