Human Enhancement/İnsan Geliştirme, Christopher Coenen (ITAS-KIT) ile kısa bir söyleşi

Görüşmeciler: Melike Şahinol ve Raoul Motika

5 HAZİRAN 2020

„Metropolis mashup“ from R3/\/X\/\/0RX by Randy Adams (https://www.flickr.com/photos/runran/), CC BY-SA 2.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/)

‘İnsan Geliştirme’ kavramını kısa ve özlü bir şekilde tanımlar mısınız?

Tedavi amaçlı veya tedavi amaçlı olmayan, ama geliştirme hedefli olarak insan performansına çeşitli maddelerin kullanımı yoluyla ya da fenni-teknolojik taraftan mümkün kılınan insan bedenine yapılan müdahaleler ve modifikasyonlar.

Sizin çalışmalarınızın ‘İnsan Geliştirme’ ile ilişkisi nedir ve ITAS bünyesinde nasıl bir rol oynamaktadır?

Tedavi amaçlı olmayan ‘İnsan Geliştirme’, 2000’li yılların başlarından beri ITAS bünyesindeki çalışmalarımda, örneğin siyasi danışmanlık, yeni fen bilimleri ve teknoloji gelişmelerin etik, hukuki ve toplumsal yönleri ve tarihsel ve toplum bilimsel araştırmalar kapsamında merkezi bir yere sahip. Armin Grunwald ve başka ITAS meslektaşlarımız da, bir kısmı benim gibi 2000’li yılların başlarından beri, bu konuda çalışmalar yapıyor.

‘İnsan Geliştirme’: Sizce neden Türkiye’yi ve Almanya’yı bu konuya ilişkin olarak birlikte incelemek anlamlı?

Tarihsel nedenlerle, iki müttefik ülke olmaktan gelen siyasi nedenlerden dolayı ve iki ülke arasındaki göç hareketlerinden doğan çok çeşitli ilişkiler nedeniyle Almanya ve Türkiye’yi pek çok açıdan birlikte incelemek anlamlı bence. Özellikle ‘İnsan Geliştirme’ alanında bu karşılıklı bilgi alışveriş süreçleri, özellikle ulusal sağlık ekonomileri ve her iki ülkenin sağlık sistemleri birbirleri için çok önemli hale geldiğinden dolayı. Çünkü bazı tıbbi hizmetler, örneğin ‘kozmetik’ amaçlı plastik cerrahi ve protezcilik ‘İnsan Geliştirme’ konusu ile şimdiden çok ilişkin ya da gelecekte önem kazanmaları imkan dahilinde.

‘İnsan Geliştirme’ ve Teknoloji Değerlendirme (TD) araştırma alanı arasında nasıl bir bağ görüyorsunuz?

TD için ‘İnsan Geliştirme’ konusu ayrı zorluk barındıran bir konu, çünkü burada çok çeşitli fenni, teknolojik, tıbbi ve kültürel gelişmeler, ve bu gelişmeler çok tartışılabilecek hedef, yani tedavi amaçlı olmayan arka planda kalan ‘İnsan Geliştirme’ açısından dikkate alınması gerekiyor. Ayrıca ‘İnsan Geliştirme’ TD için önde gelen bir alan olan siyaset danışmanlığı açısından da son zamanlarda önemli bir konu haline geldi.

Küresel bağlamda bakıldığında Orient-Institut Istanbul ile işbirliği sizin ve ITAS için nasıl bir öneme sahip?

OII, ‘İnsan Geliştirme’ ile ilgili kültürlerarası ve uluslararası söylem ve araştırmalar açısından bakıldığında ITAS için kilit öneme sahip bir partner. Orient-Institut Istanbul Türkiye’de kök salmış bir kuruluş, ayrıca Türkiye sınırları dışına uzanan ağlar içinde yer alıyor. ‘İnsan Geliştirme’ konusunun da ötesinde OII Teknoloji Değerlendirme’nın ve Sorumlu Araştırma ve Yenilik (Responsible Research and Innovation, RRI) konusundaki söylemin küreselleşmesi açısından ITAS için bir önemli bir ortaktır.

Christopher Coenen Karlsruher Institut für Technologie (KIT) bünyesinde yer alan ITAS’ta (Institut für Technikfolgenabschätzung und Systemanalyse) “Yaşam, İnovasyon, Sağlık ve Teknoloji” araştırma grubu yöneticisi.

Melike Şahinol Orient-Institut İstanbul’da »İnsan, Tıp ve Toplum« araştırma alanının yöneten kıdemli araştırmacıdır. 2015 yılında Eberhard-Karls Universität Tübingen’de sosyoloji dalında doktorasını tamamlayan Melike Şahinol Bilim ve Teknoloji Çalışmaları Türkiye Araştırma Ağı‘nın (STS TURKEY) kurulmasına öncülük etmiş biridir.

Raoul Motika 2010 yılı Ekim ayında artık özerk bir kuruluş olan Orient-Institut Istanbul’un ilk direktörü olarak atandı. İran, Kafkasya, Orta Asya ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yakın tarihi ve bugünü ile ilgili çeşitli kitaplar yazdı ve yayına hazırladı. Ön Asya tarihi konusunda yazdığı makalelerin yanısıra, Ön Asya ve Türkiye’deki siyasi ve dini durum ile ilgili çok sayıda makale de kaleme aldı.

Citation: Şahinol, Melike; Motika, Raoul. “Human Enhancement/İnsan Geliştirme, Christopher Coenen (ITAS-KIT) ile kısa bir söyleşi,” Orient-Institut Istanbul Blog, 5 June 2020, https://www.oiist.org/human-enhancement-insan-gelistirme-christopher-coenen-itas-kit-ile-kisa-bir-soeylesi/

Keywords

Turkey, Sociology of Medicine; interview; 21st century; Human Enhancement; Technology Assessment; OII-Human, Medicine, and Society